„Czuję się, jakbym żył w dwóch światach” – co zrobić, gdy emigracja rozdziera od środka?

Życie na emigracji to dla wielu osób nie tylko szansa na rozwój zawodowy i lepsze życie materialne, ale też codzienne zmaganie się z wewnętrznym rozdźwiękiem. Polacy mieszkający w Wielkiej Brytanii często mówią: „Tu mieszkam, ale tam jest mój dom”, „Czuję się, jakbym był nigdzie”, „Jestem za mało brytyjski, ale już też nie do końca polski”.
To doświadczenie określane jest mianem podwójnej tożsamości kulturowej i może prowadzić do poważnego stresu kulturowego. Czym jest to zjawisko, jak wpływa na nasze zdrowie psychiczne i gdzie można znaleźć pomoc – także po polsku?
Podwójna tożsamość – życie na granicy dwóch światów
Tożsamość kulturowa to nie tylko język i paszport – to zestaw wartości, norm i emocjonalnego zakorzenienia. Emigracja uruchamia proces głębokiej przemiany. Osoba, która wyjeżdża do innego kraju, staje się częścią nowej kultury, ale nie przestaje być częścią tej, z której pochodzi.
Berry (2005) opisuje ten stan jako „akulturację”, czyli konieczność pogodzenia dwóch systemów wartości. Może to prowadzić do wzbogacenia tożsamości, ale też do wewnętrznego rozdarcia.
Objawy podwójnej tożsamości i stresu kulturowego:
* poczucie obcości zarówno w kraju pochodzenia, jak i w kraju emigracji,
* trudność w nawiązywaniu głębokich relacji z osobami z innych kultur,
* wewnętrzny konflikt wartości (np. różnice w podejściu do rodziny, pracy, wyrażania emocji),
* tęsknota za „normalnością” i stabilizacją tożsamości,
* ambiwalencja: pragnienie powrotu i lęk przed nim jednocześnie.
Stres kulturowy emigracja to coś więcej niż „trudności z akcentem” – to często chroniczne napięcie emocjonalne, które może prowadzić do wypalenia, obniżonego nastroju, a nawet depresji (Bhugra i Becker, 2005).
???? Sprawdź naszą ofertę i umów się na pierwsze spotkanie: https://osrodek.uk/pl/
Dlaczego tak trudno pogodzić „bycie stąd” i „bycie stamtąd”?
Tożsamość to nie suma etykiet, ale proces, który rozwija się przez całe życie. Emigracja burzy dotychczasowe „ja” i zmusza do tworzenia nowego – często w warunkach presji, niepewności i poczucia osamotnienia.
Gabor Maté (2022) zauważa, że wewnętrzne rozdarcie może prowadzić do mechanizmów obronnych takich jak odcięcie emocjonalne, perfekcjonizm lub kompulsywne dążenie do sukcesu – wszystko po to, by „zasłużyć” na miejsce w nowej kulturze.
Jak sobie pomóc?
1. Nazwij to, czego doświadczasz
Już samo uświadomienie sobie, że podwójna tożsamość Polacy w UK to powszechne zjawisko, może przynieść ulgę. Nie jesteś „dziwny” ani „słaby” – po prostu żyjesz w warunkach, które wymagają ogromnej elastyczności emocjonalnej.
2. Znajdź bezpieczną przestrzeń do rozmowy
Psychoterapia to nie tylko leczenie zaburzeń – to także miejsce, gdzie można bezpiecznie eksplorować swoją tożsamość, wątpliwości i emocje. Wsparcie psychologiczne emigracja to nie luksus, lecz świadoma decyzja o zadbaniu o siebie.
???? W Yellow Scarf Support oferujemy terapię po polsku, także online, z pełnym zrozumieniem kontekstu emigracyjnego. https://osrodek.uk/
3. Nie rezygnuj z języka i kultury, które Cię ukształtowały
Integracja nie oznacza porzucenia korzeni. Warto pielęgnować język, zwyczaje i relacje z Polską – ale też budować mosty do świata, w którym obecnie żyjesz.
Yalom (2021) pisał, że to, co najbardziej terapeutyczne, to poczucie, że ktoś nas naprawdę rozumie. Dlatego tak ważne jest znalezienie przestrzeni, w której nie musisz tłumaczyć, co oznacza „żyć między światami”.
4. Dołącz do terapii indywidualnej lub grupowej
Praca nad tożsamością i radzeniem sobie ze stresem kulturowym bywa łatwiejsza w relacji z drugim człowiekiem.
W Yellow Scarf prowadzimy terapię dla Polaków w UK, pomagając osobom zmagającym się z:
* poczuciem rozdarcia kulturowego,
* osamotnieniem i lękiem egzystencjalnym,
* kryzysem tożsamości,
* tęsknotą za krajem i brakiem zakorzenienia.
???? Sprawdź dostępne terminy: https://osrodek.uk/
Podsumowanie – możesz żyć w dwóch światach i być sobą
Emigracja nie musi oznaczać rozdwojenia. Choć podwójna tożsamość Polacy w UK to trudne doświadczenie, może być też szansą na rozwój, pogłębienie świadomości i większą wolność wewnętrzną.
Nie musisz wybierać między „byciem Polakiem” a „życiem w UK”. Możesz odnaleźć własną definicję siebie – z pomocą drugiego człowieka.
Referencje
* Berry, J.W. (2005) ‘Acculturation: Living successfully in two cultures’, International Journal of Intercultural Relations, 29(6), pp. 697–712.
* Bhugra, D. i Becker, M.A. (2005) ‘Migration, cultural bereavement and cultural identity’, World Psychiatry, 4(1), pp. 18–24.
* Maté, G. (2022) The Myth of Normal: Trauma, Illness and Healing in a Toxic Culture. New York: Avery.
* Yalom, I.D. (2021) Becoming Myself: A Psychiatrist’s Memoir. New York: Basic Books.
Komentarze (0)
Similar articles

Słowa, które leczą: o języku, który leczy i rani w terapii uzależnień
W psychoterapii uzależnień słowa mają znaczenie fundamentalne. To nie tylko narzędzie komunikacji, ale również materiał, z którego tworzy się relacja terapeutyczna, opowieść o sobie i podstawa zmiany. Język może leczyć – ale może też ranić, wykluczać i pogłębiać wstyd.

ADHD u dorosłych Polaków w UK: jak rozpoznać objawy i znaleźć pomoc po polsku?
Zespół nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi, znany jako ADHD, kojarzony jest najczęściej z dziećmi w wieku szkolnym. Tymczasem coraz więcej badań potwierdza, że ADHD u dorosłych to realny, często nierozpoznany problem, który może znacząco wpływać na jakość życia.

Współuzależnienie: Jak pomóc bliskiej osobie z uzależnieniem i nie zapomnieć o własnych potrzebach?
Życie z osobą uzależnioną to ciągła walka o równowagę między troską a utratą siebie. Bliscy osób zmagających się z nałogiem często czują się odpowiedzialni za ich stan, starając się kontrolować, chronić i „ratować” ukochaną osobę.

Polski psycholog w UK – kiedy i jak szukać pomocy za granicą?
Życie na emigracji to wyjątkowe doświadczenie, które niesie ze sobą zarówno możliwości, jak i wyzwania. Polacy w Wielkiej Brytanii często mierzą się z trudnościami adaptacyjnymi, stresem, poczuciem osamotnienia czy problemami w relacjach.

Jak działa mózg osoby chorej na depresję?
Czy wiesz, że depresja to nie tylko stan smutku, ale także realne zmiany w funkcjonowaniu mózgu? To choroba, która wpływa na sposób, w jaki myślimy, czujemy i reagujemy na świat.
Pozostaw komentarz
Pola oznaczona * są wymagane. Twój email nie będzie opublikowany ani udostępniony.