Przełącz na EN-GBCzy marihuana przejęła kontrolę nad Twoją codziennością? Jak rozpoznać subtelne mechanizmy unikania i kiedy szukać wsparcia.
2 lipca 2025
Wielu dorosłych Polaków mieszkających w Wielkiej Brytanii sięga po marihuanę z powodów, które z pozoru wydają się niegroźne: stres w pracy, samotność na emigracji, trudności z zasypianiem, chęć „wyluzowania się” po długim dniu. Dla niektórych to sposób na chwilowe wyciszenie, dla innych rytuał, bez którego trudno wyobrazić sobie codzienność.
Pytanie, które warto sobie postawić, brzmi: czy to jeszcze świadomy wybór – czy już automatyzm?
Zależność psychiczna, choć często bagatelizowana, może rozwijać się przez lata w sposób niezauważalny. W przeciwieństwie do uzależnień fizjologicznych, w których pojawiają się wyraźne objawy odstawienne, uzależnienie psychiczne od marihuany opiera się na funkcji, jaką substancja zaczyna pełnić w życiu osoby – często stając się narzędziem unikania, regulacji emocji lub „maskowania braku” (Maté, 2022).
Dlaczego trudno zauważyć problem, zanim się pogłębi?
Jednym z najtrudniejszych aspektów relacji z marihuaną jest fakt, że wiele osób nie traktuje jej jak substancji uzależniającej. Społeczna narracja często skupia się na jej „bezpiecznym profilu”, zwłaszcza w kontekście legalizacji i zastosowania medycznego.
Tymczasem, jak wskazuje Leader (2019), forma nie reguluje treści – każda substancja może stać się uzależniająca, jeśli pełni funkcję psychicznego podtrzymania. Palenie staje się wtedy czymś więcej niż tylko rekreacją – staje się mechanizmem przetrwania emocjonalnego.
W tym sensie, problem nie zaczyna się od ilości, ale od relacji. Osoba, która pali codziennie, może mieć lepszy kontakt z emocjami niż ktoś, kto pali raz w tygodniu, ale robi to zawsze wtedy, gdy nie jest w stanie znieść swojego napięcia, smutku lub pustki.
Psychoanaliza o marihuanie: zaspokajanie potrzeb czy unikanie nieświadomego?
Psychoanalityczne podejście do uzależnień, reprezentowane m.in. przez Freuda, Lacana, Biona czy Bollasa, koncentruje się na roli, jaką substancje pełnią w nieświadomym życiu psychicznym jednostki.
Freud (1917) zauważał, że mechanizmy uzależnienia mogą stanowić formę zastępczej gratyfikacji – odpowiedź na nieświadomą stratę lub niedobór. Współcześni analitycy rozwijają ten wątek, wskazując, że marihuana może być substytutem „objektu emocjonalnego” – czegoś, czego brak nie został przepracowany ani rozpoznany (Bollas, 1987).
Maté (2022) pisze o uzależnieniu nie jako o problemie chemicznym, ale jako o „strategii przetrwania”, która staje się utrwalonym wzorcem reagowania na cierpienie. U jego podstaw często leży niezaspokojona potrzeba: relacji, akceptacji, regulacji, przynależności.
Z kolei Lacan (1953) podkreśla, że „podmiot jest zakorzeniony w języku innego” – co oznacza, że sposób, w jaki mówimy o sobie i naszych nawykach (np. „to tylko trawka”, „mam wszystko pod kontrolą”), może być formą wyparcia, obrony i ucieczki przed prawdziwym sensem zachowania.
Kiedy marihuana zaczyna regulować emocje – sygnały ostrzegawcze
Z psychoterapeutycznego punktu widzenia, niepokojące są sytuacje, gdy:
- osoba zaczyna palić automatycznie – bez decyzji, bez świadomości potrzeby,
- palenie staje się sposobem na zasypianie, relaks, koncentrację, relacje, ucieczkę od nudy,
- bez marihuany pojawia się drażliwość, niepokój lub bezsenność,
- osoba przestaje odczuwać satysfakcję z aktywności bez wspomagania,
- relacje z bliskimi lub praca zaczynają cierpieć, ale osoba to bagatelizuje.
W takim układzie marihuana pełni funkcję „emocjonalnej protezy”, a nie narzędzia świadomego wyboru. Taki mechanizm bardzo dobrze opisał Bion (1962) – wskazując, że umysł czasem „znosi” napięcie, nie mogąc go „przetworzyć” – i wówczas pojawia się potrzeba natychmiastowej ulgi, substytutu przetwarzania.
Emigracja jako czynnik ryzyka – co mówią dane i praktyka?
Dla wielu Polaków mieszkających w Wielkiej Brytanii marihuana staje się środkiem radzenia sobie z wyzwaniami życia emigracyjnego. Do najczęstszych przyczyn zgłaszanych w terapii należą:
- samotność i brak emocjonalnych relacji,
- trudności adaptacyjne i presja społeczno-ekonomiczna,
- wypalenie zawodowe, nieregularny tryb życia i brak wsparcia,
- wewnętrzne rozdarcie kulturowe – życie „między dwoma światami”, które utrudnia poczucie stabilnej tożsamości.
Jak zauważa Bhugra i Becker (2005), migracja niesie za sobą szczególne ryzyko zaburzeń emocjonalnych i używania substancji – zwłaszcza, gdy osoba nie ma dostępu do wsparcia w swoim języku i kulturze.
Self-check: narzędzie refleksji – nie diagnozy
W związku z rosnącą liczbą osób zgłaszających się do terapii z pytaniami dotyczącymi marihuany, przygotowaliśmy autotest refleksyjny. To proste narzędzie, które może pomóc Ci przyjrzeć się Twojej relacji z substancją – z dystansem, bez oceniania.
Znajdziesz go w załączonym pliku PDF.
Pytania dotyczą impulsów, wpływu na motywację, nastroju, snu, pamięci, relacji i funkcjonowania.
Test powstał na bazie naszych doświadczeń klinicznych, koncepcji przywiązania i pracy z mechanizmami unikania.
Pobierz: Self-Check – Jak wygląda Twoja relacja z marihuaną? (PDF)
Psychoterapia uzależnień po polsku – przestrzeń na zmianę, nie etykietę
W Yellow Scarf Support oferujemy:
- psychoterapię indywidualną po polsku (online i stacjonarnie),
- wsparcie dla osób, które chcą przyjrzeć się swojej relacji z marihuaną,
- bezpieczną przestrzeń pracy nad emocjami, relacjami i tożsamością,
- podejście integracyjne: psychoanalityczne, humanistyczne, relacyjne.
Nie wymagamy od Ciebie „odstawienia”. Możesz po prostu zacząć rozmawiać – o tym, jak się czujesz i co tak naprawdę stoi za potrzebą palenia.
Dowiedz się więcej: www.osrodek.uk
Referals:
- Bhugra, D. and Becker, M.A. (2005) ‘Migration, cultural bereavement and cultural identity’, World Psychiatry, 4(1), pp. 18–24.
- Bion, W. (1962) Learning from Experience. London: Heinemann.
- Bollas, C. (1987) The Shadow of the Object: Psychoanalysis of the Unthought Known. London: Free Association Books.
- Freud, S. (1917) Mourning and Melancholia. Standard Edition, Vol. XIV.
- IPiN (2024) Język terapii uzależnień. Warszawa: Instytut Psychiatrii i Neurologii.
- Lacan, J. (1953) The Function and Field of Speech and Language in Psychoanalysis.
- Leader, D. (2019) Why Can’t We Sleep?. London: Penguin.
- Maté, G. (2022) The Myth of Normal: Trauma, Illness and Healing in a Toxic Culture. New York: Avery.
- World Health Organization (2022) International Classification of Diseases, 11th Revision (ICD-11). Geneva: WHO.
- American Psychiatric Association (2013) Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders, Fifth Edition (DSM-5). Arlington: APA.
Komentarze (0)
Similar articles
Słowa, które leczą: o języku, który leczy i rani w terapii uzależnień
W psychoterapii uzależnień słowa mają znaczenie fundamentalne. To nie tylko narzędzie komunikacji, ale również materiał, z którego tworzy się relacja terapeutyczna, opowieść o sobie i podstawa zmiany. Język może leczyć – ale może też ranić, wykluczać i pogłębiać wstyd.
„Czuję się, jakbym żył w dwóch światach” – co zrobić, gdy emigracja rozdziera od środka?
Życie na emigracji to dla wielu osób nie tylko szansa na rozwój zawodowy i lepsze życie materialne, ale też codzienne zmaganie się z wewnętrznym rozdźwiękiem. Polacy mieszkający w Wielkiej Brytanii często mówią: „Tu mieszkam, ale tam jest mój dom”, „Czuję się, jakbym był nigdzie”, „Jestem za mało brytyjski, ale już też nie do końca polski”.
ADHD u dorosłych Polaków w UK: jak rozpoznać objawy i znaleźć pomoc po polsku?
Zespół nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi, znany jako ADHD, kojarzony jest najczęściej z dziećmi w wieku szkolnym. Tymczasem coraz więcej badań potwierdza, że ADHD u dorosłych to realny, często nierozpoznany problem, który może znacząco wpływać na jakość życia.
Współuzależnienie: Jak pomóc bliskiej osobie z uzależnieniem i nie zapomnieć o własnych potrzebach?
Życie z osobą uzależnioną to ciągła walka o równowagę między troską a utratą siebie. Bliscy osób zmagających się z nałogiem często czują się odpowiedzialni za ich stan, starając się kontrolować, chronić i „ratować” ukochaną osobę.
Polski psycholog w UK – kiedy i jak szukać pomocy za granicą?
Życie na emigracji to wyjątkowe doświadczenie, które niesie ze sobą zarówno możliwości, jak i wyzwania. Polacy w Wielkiej Brytanii często mierzą się z trudnościami adaptacyjnymi, stresem, poczuciem osamotnienia czy problemami w relacjach.
Pozostaw komentarz
Pola oznaczona * są wymagane. Twój email nie będzie opublikowany ani udostępniony.